In 2022 startte de Vereniging Hogescholen in samenwerking met het ministerie van OCW met een pilot voor het Professional Doctorate (PD). Het PD biedt professionals de kans om diepgravend onderzoek te doen dat direct bijdraagt aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. In het domein Gezondheid en Welzijn gaat het dan specifiek om werken op het snijvlak tussen deze twee met als doel bij te dragen aan een inclusieve, gezonde en rechtvaardige samenleving. Soemitro Poerbodipoero, onderzoeker bij het lectoraat Ergotherapie – Participatie en Omgeving van de Hogeschool van Amsterdam, is een van de onderzoekers binnen deze pilot. Zijn PD onderzoek is gekoppeld aan van PREVENT.
Het onderzoek van Soemitro richt zich op Stichting Kraktie, een wijkinitiatief in Amsterdam Zuidoost, dat probeert bij te dragen aan de gezondheid, het welzijn en de veerkracht van senioren in de wijk. Soemitro vertelt: “Enerzijds is er een Kraktie buurtkeuken & community waar allerlei activiteiten plaatsvinden en natuurlijk gezamenlijk gegeten wordt, maar er wordt ook gezongen en er worden ook workshops georganiseerd over gezondheid en welzijn. En de andere tak is Kraktie Vitaal en Gezond: complementaire zorg en ondersteuning waarmee ook preventieve, wijkgerichte, integrale zorg vanuit een niet-westers perspectief wordt aangeboden.” In zijn onderzoek, kijkt Soemitro welke mechanismen wel en niet werken voor deze informele speler op het snijvlak van zorg en welzijn.
In de praktijk betekent dat, dat hij veel bij Kraktie te vinden is. Hier bouwt hij aan een community of practice: een groep mensen van verschillende achtergronden waaronder mensen van Kraktie zelf, zoals vrijwilligers, de senioren die deelnemen aan de activiteiten, maar ook professionals uit zorg en welzijn, bijvoorbeeld ergotherapeuten, buurtteammedewerkers, de praktijkondersteuners van de huisarts, de gemeente en de Buurtcampus Zuidoost. “Het doel is het samenbrengen van zorg en welzijn en dat doen we door al die verschillende partijen bij elkaar te zetten en te kijken of we daar gemeenschappelijke noemers kunnen vinden als het gaat om het bouwen van een vitale ouderengemeenschap. Het samenbrengen is deel van mijn onderzoek, maar tegelijkertijd zijn al die partijen eigenlijk ook onderwerpen van het participatief actie onderzoek.”
Op die manier sluit de community of practice heel goed aan bij het karakter van het PD. In vergelijking met een academisch PhD-traject, richt het PD zich meer op het oplossen van complexe praktijkvraagstukken in nauwe samenwerking met het werkveld. “Deels heb je de rol van onderzoeker,” zegt Soemitro, “maar je bent tegelijkertijd ook een professional waarvan verwacht wordt dat je in de praktijk bijdraagt vanuit je vakgebied. Je werkt actief mee aan een verandering of transitie, dus je bent ook een veranderaar van het zorg- en welzijnssysteem. En het idee is ook dat je dat op een vernieuwende manier doet, dus je hebt eigenlijk 4 verschillende rollen.”
En wat levert dat PD nu op? “Als je het woord ‘resultaten’ wat breder interpreteert, daar zijn er heel veel resultaten,” zegt Soemitro. De meeste daarvan zijn niet in een klassieke vorm van een rapport of publicatie, maar, wat Soemitro noemt, boundary objects: producten of resultaten die voortkomen uit de samenwerking tussen partijen en het bijbehorende participatieve leerproces. Een paar voorbeelden zijn kunstwerken, dialoogsessies, onderwijsactiviteiten en bijvoorbeeld een placemat die verbeeld wat Kraktie voor deelnemers betekent. Een gedroomd product is een documentaire. “Die dingen die ik allemaal probeer te beschrijven, zijn zo lastig te vangen. Ik heb vaak het idee van, je moet het zien en voelen en dan begrijp je wat er eigenlijk gebeurt. In een documentaire kun je, zeg maar, stukjes verzamelen van de dingen die gebeuren en dat laten zien.”
